Polski lekarz odkrył, że lek przeciwwirusowy starej generacji jest skuteczny w hamowaniu rozwoju Covid-19.
„Czy amantadyna pomaga w leczeniu COVID-19?” – to pytanie w ostatnim czasie zadają sobie wszyscy, którzy interesują się nowymi sposobami leczenia koronawirusa. Na temat terapii amantadyną w kontekście leczenia COVID-19 jako pierwszy wypowiedział się Włodzimierz Bodnar, pediatra i specjalista chorób płuc z Przemyśla. Według niego amantadyna jest skuteczna i może pomóc w zmniejszeniu objawów towarzyszących wirusowi SARS-CoV-2, za przykład podając ponad 100 przypadków wyleczonych pacjentów, którzy przyjmowali lek Viregyt K. Jego zdaniem pozytywne efekty stosowania amantadyny zauważalne są już po upływie 24 godzin od przyjęcia pierwszej dawki leku, a stabilizacja ciężkiego stanu COVID-19 widoczna jest w ciągu 48 godzin.
Amantadyna to lek przeciwwirusowy, ktory powstał w latach 60 XX wieku. Początkowo głównym wskazaniem była profilaktyka grypy azjatyckiej (1966 rok), a dziesięć lat później zatwierdzono lek w profilaktyce grypy typu A. Od 1973 roku amantadyna jest stosowana w łagodzeniu objawów parkinsonowskich.
Amantadyna jest stosowania w łagodzeniu objawów grypy typu A i nerwobólu po przebytym półpaścu, w leczeniu objawów choroby Parkinsona, takich jak spowolnienie ruchowe, drżenie kończyn, sztywność mięśniowa, niestabilność postawy. Wskazaniem do stosowania amantadyny są także dystonie (mimowolne ruchy) i akatyzje (chęć bycia w ciągłym ruchu) indukowane innymi lekami (np. przeciwpsychotycznymi). W warunkach szpitalnych lek jest wykorzystywany w leczeniu zaburzeń świadomości i stanu czuwania.
Grypa typu A wywoływana jest przez wirusa z rodziny Orthomyxoviridae. W przeciwieństwie do typów B, C i D, które atakują najwyżej dwa lub trzy gatunki zwierząt, wirus typu A powoduje grypę zarówno u różnych ssaków, jak i ptaków.
“Nie ma podstaw merytorycznych ani naukowych do stosowania amantadyny w zakażeniach SARS-CoV-2"
Amantadyna nie jest stosowana w Polsce jako lek na COVID ponieważ prof. Robert Flisiak, prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych oraz kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku wyznał, że nie ma żadnych podstaw merytorycznych ani naukowych do stosowania amantadyny w zakażeniach wywołanych przez koronawirusa SARS-CoV-2 –. Dodatkowo Amantadyna nie została zresztą umieszczona w rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, dotyczących leczenia COVID-19
Amantadyna (siarczan amantadyny) to jedna z pochodnych adamantanu, czyli organicznego związku chemicznego z grupy amin. Wykorzystywana jest w medycynie jako składnik dwóch popularnych leków: Viregyt K, który bazuje na chlorowodorku amantadyny oraz Amantix, w którego składzie znajdziemy substancję czynną, siarczan amantadyny. Amantadyna wykazuje działanie przeciwwirusowe. Tematem skuteczności zainteresowały się już niektóre polskie i zagraniczne środowiska medyczne i naukowe. Angielska nazwa amantadyny to “amantadine”.
Wyniki badań zostały kilka dni temu opublikowane w artykule "„Amantadyna hamuje SARS-CoV-2 in vitro” w prestiżowym piśmie naukowym "Viruses". W tekście nie przesądza się zdecydowane o skuteczności amantadyny, lecz podkreśla jej "potencjalną skuteczność".
Obszerny tekst jest typowo naukowy, dokładnie opisujący badania przeprowadzone przez grupę naukowców niemieckich, ale również polskiego naukowca Wojciecha Danysza, zastosowane metody i efekty.
- Odkąd pandemia SARS-CoV-2 rozpoczęła się pod koniec 2019 r. poszukiwanie szczepionek ochronnych i terapii lekowych stało się obowiązkowe w walce z globalnym kryzysem zdrowotnym. Ograniczenia w podróżowaniu, dystans społeczny i maski na twarz są odpowiednimi środkami zaradczymi, ale mogą nie doprowadzić do opanowania pandemii
- twierdzą autorzy tekstu w streszczeniu publikacji.
Dlaczego obostrzenia miałyby być nieskuteczne? Ludzie z czasem lekceważą wszelkie obostrzenia sanitarne, podchodzą do nich niedbale, a inni wręcz specjalnie i na pokaz ich unikają.
Autorzy badań nie mają wątpliwości, że szczepionki nie wyeliminują choroby.
- Nawet jeśli szczepionki zostaną zastosowane, zapotrzebowanie na środki przeciwwirusowe przeciwko SARS-CoV-2 będzie się utrzymywać - twierdzą naukowcy.
Jak przypominają, do tej pory nie wykazano jednoznacznie skuteczności żadnego leku przeciwwirusowego w walce z COVID-19.
- Amantadyna została zatwierdzona jako lek przeciwwirusowy przeciwko grypie A, a działanie przeciwwirusowe przeciwko SARS-CoV-2 zostało uzasadnione przez analogię, ale bez danych. Testowaliśmy skuteczność amantadyny in vitro w komórkach Vero E6 zakażonych SARS-CoV-2. Rzeczywiście, amantadyna hamowała replikację SARS-CoV-2 w dwóch oddzielnych eksperymentach. Potrzebne są jednak dalsze badania w innych modelach, aby udowodnić tę hipotezę
- tłumaczą naukowcy.
Przypominają, że standardowa procedura nad wprowadzeniem leku przeciwwirusowego trwa od 7 do 10 lat. Przypadek COVID-19 jest nietypowy i na tyle pilny, że okres ten może ulec skróceniu.
Pierwszy w Polsce amantadynę w walce z koronawirusem zaczął stosować Włodzimierz Bodnar, lekarz pulmunolog z Przychodni Lekarskiej Optima z Przemyśla. Podawał ten lek już w marcu ub. roku i robi tak do dzisiaj. Zastosował go również na sobie. Obecnie przyjmuje po kilkudziesięciu pacjentów.
Nie jest to pierwsza naukowa publikacja o skuteczności amantadyny w walce z COVID-19. Jako pierwsi naukowy tekst o tym leku opublikowali prof. Konrad Rejdak, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Neurologicznego oraz kierownik Katedry i Kliniki Neurologii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, wspólnie z prof. Pawłem Griebem z Polskiej Akademii Nauk. Opisali możliwe ochronne działanie amantadyny. O możliwej skuteczności amantadyny kilka miesięcy temu wypowiadali się również naukowcy z brytyjskiego Uniwersytetu Cambridge.
Kilkanaście dni temu w Polsce ruszyły oficjalne badania nad amantadyną w walce z COVID-19.
Amantadyna w leczeniu COVID-19
Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że amantadyna wciąż nie jest dopuszczona do leczenia COVID-19 i nie jest środkiem rekomendowanym przez Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Obecnie trwają badania kliniczne, które mają nam odpowiedzieć na pytanie, czy amantadyna jest skuteczna i czy może być stosowana w leczeniu pacjentów z COVID-19. Zgodę na badania otrzymał prof. Konrad Rejdak, neurolog i szef Kliniki Neurologii Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego nr 4 w Lublinie. Za zgodą Komisji Bioetycznej analizuje on działanie amantadyny u pacjentów ze schorzeniami neurologicznymi, u których pojawiły się objawy charakterystyczne dla COVID-19. Pozostaje nam zatem czekać na publikację wyników skuteczności amantadyny w terapii dla zakażonych wirusem SARS-CoV-2.
Mimo coraz większych nadziei pokładanych w leczeniu amantadyną, pamiętajmy o tym, by nie przyjmować leku na własną rękę. Farmaceutyki, w których składzie znajduje się amantadyna, dostępne są wyłącznie na receptę i należy przyjmować je zgodnie z zaleceniami lekarza, by uniknąć pojawienia się działań niepożądanych.
Co możemy znaleźć w ulotce?
Podstawowe informacje o amantadynie
Rok wprowadzenia na rynek
1966
Substancje aktywne
amantadyna, chlorowodorek amantadyny, siarczan amantadyny
Działanie amantadyny
przeciwparkinsonowskie, przeciwwirusowe
Postacie amantadyny
kapsułki, roztwór do infuzji, tabletki powlekane
Układy narządowe
układ immunologiczny (odpornościowy), układ nerwowy i narządy zmysłów
Specjalności medyczne
Choroby zakaźne i pasożytnicze, Neurologia
Wzór sumaryczny amantadyny
C10H17N
PRZECIWSKAZANIA DO STOSOWANIA AMANTADYNY
Przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na amantadynę, ciężka zastoinowa niewydolność serca, zapalenie mięśnia sercowego, kardiomiopatia, bradykardia, wydłużenie odstępu QT, blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia. Wśród przeciwwskazań można wyróżnić również chorobę wrzodową żołądka, ciążę, okres laktacji, ciężkie zaburzenia czynności nerek, występowanie drgawek i znaczne obniżenie stężenia potasu oraz magnezu we krwi.
SPECJALNE OSTRZEŻENIA I ŚRODKI OSTROŻNOŚCI DOTYCZĄCE STOSOWANIA AMANTADYNY
W przypadku pacjentów z nieleczoną jaskrą z zamkniętym kątem przesączania, amantadyna nie powinna być stosowana ze względu na jej działanie przeciwcholinergiczne (cholinolityczne). Amantadynę należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek i wątroby, z rozrostem gruczołu krokowego, z zaburzeniami psychicznymi oraz chorobami sercowo-naczyniowymi. U części pacjentów stosujących długotrwale amantadynę, zaobserwowano obrzęki obwodowe. W grupie ryzyka znajdują się osoby z zastoinową niewydolnością serca. Nagłe przerwanie stosowania leku u osób z objawami parkinsonowskimi, ze złośliwym zespołem neuroleptycznym, a także z zaburzeniami poznawczymi może prowadzić do nawrotu objawów. Występowanie objawów odstawiennych zgłaszano częściej u osób przyjmujących neuroleptyki. Ze względu na ryzyko występowania myśli samobójczych, amantadynę należy przepisywać po dokładnej ocenie korzyści wynikających ze stosowania leku. Amantadynę należy stosować ostrożnie u dzieci, ponieważ zaobserwowano występowanie hipotermii u najmłodszych pacjentów. Osoby stosujące amantadynę muszą regularnie wykonywać badanie EKG i monitorować poziom elektrolitów. Wystąpienie objawów, takich jak kołatanie serca, omdlenia, zawroty głowy i zaburzenia widzenia wskazują na konieczność przerwania stosowania leku i konsultacji z lekarzem.
Pochodne adamantanu blokują błonowy kanał jonowy M2 wirusa grypy typu A, przez który jony wodorowe są transportowane do wirusa. Pochodne adamantanu podane doustnie w pierwszej fazie choroby, skutecznie powstrzymują infekcję grypy typu A. Połowiczny okres eliminacji amantadyny wynosi 12 godzin, podczas gdy rimantydyny 35 godzin. Niestety amantadyna wykazuje objawy niepożądane, głównie ze strony układu nerwowego (senność, bóle głowy, drgawki, halucynacje) i pokarmowego (nudności, biegunka, zaparcia). Niestety, nowe szczepy wirusa grypy typu A mogą w wyniku dużej intensywności zmian genetycznych nabywać oporność na działanie pochodnych adamantanu i być nieskuteczne.